بررسی رابطه ی بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در استان های ایران با استفاده از مدل هم انباشتگی و تصحیح خطای پانل چندمتغیره

با توجه به اینکه امروزه مصرف انرژی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی، می تواند نقش قابل توجهی در توسعه ی اقتصادی یک کشور ایفا کند، در این مقاله بر آن شدیم تا ضمن مقایسه ی تطبیقی رشد و توسعه در استان های ایران، به بررسی و برآورد کمی تأثیر مصرف انرژی بر رشد اقتصادی استان های کشور بپردازیم تا به این پرسش پاسخ دهیم که آیا اگر افزایش مصرف انرژی در استان ها رخ دهد، رشد اقتصادی را در پی خواهد داشت یا خیر؟ به منظور تعیین این رابطه، با استفاده از نظریات اقتصادی و با تکیه بر مدل تصحیح خطای پانل (pecm) و آزمون های هم انباشتگی و علیت پانل، رابطه ی میان مصرف انرژی و رشد اقتصادی در سه گروه استان های کشور (شامل استان های توسعه یافته، کمتر توسعه یافته و توسعه نیافته) را طی دوره زمانی 1381- 1389 مورد آزمون و بررسی قرار دادیم. برآورد ضرایب بلندمدت در این مطالعه با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی پویا (dols) و برآورد ضرایب کوتاه مدت و روابط علیت با استفاده از روش گروه میانگین ادغام شده (pmg) انجام شده است. نتایج گویای این است که افزایش (کاهش) مصرف انرژِ در هر سه گروه استان ها منجر به افزایش (کاهش) رشد اقتصادی در آنها می شود، لذا می توان گفت با توجه به اینکه یک رابطه ی دوسویه بین مصرف انرزی و رشد اقتصادی در گروه استان های کشور طی دوره ی مورد بررسی وجود دارد، فرضیه ی بازخورد در این پژوهش مورد تأیید قرار می گیرد. البته شایان ذکر است که تأثیر مصرف انرژی بر رشد اقتصادی در استان های توسعه یافته بیشتر از دو گروه استان های دیگر بوده و بخشی از شکاف توسعه ای که میان سه گروه مختلف استان ها وجود دارد را می توان بر اساس شکاف موجود در میزان مصرف انرژی آن ها توضیح داد. طبقه بندی jel: c23, o13